Tai Fforddiadwy

Mae'r mater o gael tai fforddiadwy yn gwrthod mynd oddi ar yr agenda wleidyddol - a fel hynny bydd hi tan bo rhywun yn gwneud rhywbeth am y peth.

Mae'n dda gweld fod Cyngor Ceredigion wedi dechrau edrych i fewn i'r drafferth ac wedi mabwysiadu polisi peonodol i geisio ymguprys a'r sefyllfa.

Yr hyn yw'r polisi yw sicrhau y bydd 30% o ddatblygiadau mawr - 10 o dai neu fwy mewn ardaloedd trefol, 5 neu fwy mewn ardaloedd gwledig - yn gorfod bod yn dai fforddiadwy. Hefyd bydd y tai yma ar gael i bobl sydd wedi byw yng Ngheredigion am 10 o'r 20 mlynedd diwethaf, ac nad yw eu cyflogau yn fwy na swm penodol. Bydd hawl gan bobl hen ag anghenion arbennig i gael mynediad i'r farchnad yma a gofalwyr. Does dim diffiniad wedi ei osod o beth YW 'fforddiadwy', dim ond dweud y byddant yn heddlua'r sefyllfa. Bydd tai o dan y cynllun yma yn arod o fewn y cynllun a gofal rheolau pynnu'r Cyngor am byth, a bydd dim hawl gan y tai yma i fod yn ail dai neu i gael eu rhentu allan.

Dyna, oleia, y dealltwriaeth a roddwyd yn y Cambrian News heddiw.

Mae hyn yn gam pwysig cyntaf ymlaen. Mae'n dangos fod yna gydnabyddiaeth oleiaf fod yna broblem ddifrifol yn bodoli. Ond a yw'n ddigon?

Mewn gwirionedd dyw'r cynllun ddim mor radical ag y mae'r Cyngor yn ceisio eu werthu i fod. Mae deddf eisioes yn bodoli sy'n golygu y gall y Cyngor fynnu fod canrhan benodol o dai sy'n cael eu datblygu fod yn rhai fforddiadwy - in cash or in kind mae'r rheol yn ddweud, sef y gall datblygwyr dalu swm o arian yn lle datblygu tai fforddiadwy gyda'r arian hynny yn mynd i daclo y broblem. Y gwir yw nad yw'r polisi yn ddigon a dyw e ddim yn ateb y broblem yn llawn o bell ffordd. Nid bai y Cyngor yw hynny, ond yn hytrach diffyg gweithgarwch o ran y Cynulliad - Andrew Davies y Gweinidog Datblygu Economaidd yn benodol.

Mewn egwyddor mae'r polisi yn un da. Ond yr hyn mae'n ddweud yw mai dim ond y tlotaf yn ein cymdeithas fydd o fewn y diffiniad i gael mynediad i'r farchnad newydd yma o dai. Tra fo hynny yn gywir ac yn iawn, nid yw'n ateb y cwestiwn sylfaenol pam bo nhw'n dlawd na chwaith yn ceisio darganfod ateb i hynny.

Y peryg yw fod y garfan yma o gymdeithas am adael y gymuned beth bynnag i gael gwell cyflogaeth mewn swyddi ar hyd coridor yr M4 (yn y de a'r Gorllewin oleia).

Gan siarad o brofiad mae sawl person yr wyf yn adnabod bellach yn byw neu ar fin symud i Gaerdydd i gael gwell swyddi gyda chyflogau gwell, economic migrants yw'r rhain. Dyma bobl sydd yn cyfrannu at eu cymdeithasau lleol, yn aelodau o gorau, timoedd pel-droed, cymdeithasau ac ati.

Wedi a dweud hyn, peidiwch a nghamddeall i - mae sicrhau fod tai fforddiadwy i'r tlotaf yn gam da. Jest gobeithio y bydd e mewn gwirionedd yn ymateb yr angen, ac nad yr union garfan yma sydd yn araf bach ymadael a'u cymunedau. Fi'n ofni taw e.

Beth sydd angen mewn gwirionedd yw'r i'r Llywodraeth yn ganolog ddechrau gyda rheoli'r farchnad dai. Byddai'n well gyda fi i weld y grym yn cael ei ddatganoli yn llwyr i'r Cynulliad Cenedlaethol, ac yna eu ddatganoli ymhellach i'r Llywodraethau Lleol, fel eu bod nhw yn gallu ymateb i'r argyfyngau lleol.

Dylai fod yna ryw fath o 'cap' yn cael ei roi ar werth tai - ar sliding scale os oes raid, fel nad yw gwerth tai yn mynd yn rhy uchel. Yn unol a hynny, efallai y dylid edrych ar osod sliding scale arall, un amser, gyda gwerthu'r tai. Os nad oes neb lleol (diffiniad i fyny i Lywodraeth leol) yn prynnu'r ty o fewn 6 mis yna caiff rhywun o'r tu allan i 'lleol' ei brynnu. Gellir cylpysu hyn gyda gosod gymaint o 'hurdles' ar allu pobl cyfoethog i brynnu ail dai, neu drethu ail dai yn ddifrifol.

Wrth gwrs mae gwendidau amlwg i gynllun o'r fath yn syth. Bydd gwerthwr yn gwrthod gwerthu am 6 mis nes fod rhywun cyfoethog a'r gallu i dalu crocbris yn ymddangos, ond fel y soniais gellir rhoi cap arno, hefyd dyw gwerthwr ddim am 'hongian o gwmpas yn rhy hir cyn gwerthu ty, gyda gymaint o gostau ar dy arall. Hefyd yn debyg i dreth ar gyflog a chynnig Plaid Cymru a'r Democratiad Rhyddfrydol am dreth Cyngor, gellir edrych ar bosibilrwydd o roi gwahanol lefelau o dreth yn unol a gallu rhywun i dalu (byddai hyn i fewn ym maint y tu beth bynnag).

Beth wy'n ddarlunio uchod yw syniadau sydd wedi dod i mi wrth deipio; gwahanol enghreifftiau o geisio edrych ar y broblem o ddifri gan feddwl am ffyrdd o'u ddatrys - rhywbeth nad yw'r Llyworaeth bresenol yn San Steffan na Bae Caerdydd yn ei wneud.

Oes cynnigion gyda chi?

Kerry? Bush? Manamanamwnci

Oe'n i mewn dadl rhai diwrnodau yn ol am pwy fyswn i'n ei gefnogi yn yr etholiad am arlywydd America. Gan mod i ar y chwith yn wleidyddol rodd pawb yn ei gymryd yn ganiataol y byddwn i'n frwd iawn dros John Kerry.

Wel, mae'n flin gen i i siomi pobl ond mae arna i ofn, o'r dystiolaeth wy wedi gweld, nad dyna'r achos. Dwy ddim yn cefnogi na Bush na Kerry.

Dywed rhai petai Ralph Nader heb fynd am yr arlywyddiaeth y tro diwethaf y byddai Al Gore wedi enill. So what? Medde fi. Y tebygrwydd yw y byddai rhyfel Irac wedi mynd yn ei flaen beth bynnag.

Y gwahaniaeth yw, am mai Democrat yw Kerry a Gore, felly yn honedig yn wleidydol ar y chwith, mae ei gweithredoedd hwy yn cael ei gyfiawnhau - er fod gweithredoedd llywodraethau Democrat yn y gorffenol wedi bod yr un mor ffiaidd a milwriaethus a llywodraethau Gweriniaethol. Edrychwch ar weithgareddau Truman yn Corea, Kennedy a Johnson yn Fietnam, a Carter yn Affganistan (John Pilger), neu Clinton yn Somalia.

Oleia felly fod Bush yn onest...neu yn fwy gonest.

Tarodd haeriadau Pilger, yn yr erthygl a nodir uchod, fi'n rai diddorol iawn, ac felly dyma fi'n mynd ati i weld ai'r un oedd Democratiaid heddiw a'r Democratiaid ddoe.

To win the war on terrorism, we must be strong at home and respected abroad. We need to take the fight to the terrorists, and finish the job against Al Qaeda in Afghanistan. We must also work with our friends and allies to ensure they do their fair share in Iraq. America should not be shouldering the burden alone.

Dyma a ddywedwyd ar wefan Seneddwyr y Democratiaid.

Dyw e ddim yn gwadu yr angen i barhau ag agenda milwriaethus. Dyw e ddim yn amaudoethuneb ideoleg gwag ymladd yn erbyn 'teroristiaeth'. Na, mae e jyst yn dweud nad eu trethdalwyr nhw dylai orfod talu am y cyfan!

Ond yn waeth na hynny, dyma ddetholiad o gyflwyniad i bolisi y Democratiad:
Progressive Internationalism: A Democratic National Security Strategy

Like the Cold War, the struggle we face today is likely to last not years, but decades. Once again the United States must rally the forces of freedom and democracy around the world to defeat this new menace and build a better world.

Preventing a deadly fusion of terrorism and rogue states on the one hand and mass destruction weapons on the other is one of the paramount challenges of our time.

In times of danger, Americans put aside partisanship and unite in the defense of our country. That is why, as Democrats, we supported the Bush administration's toppling of the Taliban regime in Afghanistan. We also backed the goal of ousting Saddam Hussein's malignant regime in Iraq, because the previous policy of containment was failing, because Saddam posed a grave danger to America as well as his own brutalized people, and because his blatant defiance of more than a decade's worth of United Nations Security Council resolutions was undermining both collective security and international law.

And by pushing ideologically motivated tax cuts and repudiating the nation's hard-won commitment to fiscal discipline, President Bush also is reducing our future capacity to act around the world and weakening American economic leadership and leverage.

In addition, the administration has yet to put an effective check on the dangerous nuclear ambitions of North Korea or Iran, or to make any progress toward ending the conflict between Israelis and Palestinians.

To re-establish our credibility on national security, Democrats must offer a positive vision that spells out how we would do a better job of keeping Americans safe and restoring America's capacity to lead.

We begin by reaffirming the Democratic Party's commitment to progressive internationalism -- the belief that America can best defend itself by building a world safe for individual liberty and democracy. We therefore support the bold exercise of American power, not to dominate but to shape alliances and international institutions that share a common commitment to liberal values. The way to keep America safe and strong is not to impose our will on others or pursue a narrow, selfish nationalism that betrays our best values, but to lead the world toward political and economic freedom.

While some complain that the Bush administration has been too radical in recasting America's national security strategy, we believe it has not been ambitious or imaginative enough. We need to do more, and do it smarter and better to protect our people and help shape a safer, freer world.

Too many on the left seem incapable of taking America's side in international disputes, reflexively oppose the use of force, and begrudge the resources required to keep our military strong. Viewing multilateralism as an end in itself, they lose sight of goals, such as fighting terrorism or ending gross human rights abuses, which sometimes require us to act -- if need be outside a sometimes ineffectual United Nations.

And too many adopt an anti-globalization posture that would not only erode our own prosperity but also consign billions of the world's neediest people to grinding poverty. However troubling the Bush record, the pacifist and protectionist left offers no credible alternative.

Democrats will maintain the world's most capable and technologically advanced military, and we will not flinch from using it to defend our interests anywhere in the world.

Democrats believe that America should use its unparalleled power to defend our country and to shape a world in which the values of liberal democracy increasingly hold sway.

Democrats believe that economic freedom is integral to human progress. It is no accident that the world's freest countries are also its richest countries.

They built up and used our armed forces to combat and contain fascism and communism. They expanded trade and created the world economic system that brought decades of unprecedented global prosperity.

Nawr, ma'r cyfraniad yma yn ddigon hir fel mae hi. Digon yw dweud fod hyn yn amlwg yn dangos nad oes gwahaniaeth rhwng y Democratiaid a'r Gweriniaethwyr, dim ond

We need to do more, and do it smarter and better.

Ymddiheuriadau am y cyfraniad hir a'r Saesneg.
Os am weld y polisi uchod ewch yma

Hela Cadnoid

.

Wel, dyna beth oedd smonach yn y Senedd ddoe.

Ymladd milain yn mynd ymlaen yn Parliament Square, a phrotestwyr yn torri i fewn i lawr y Ty Cyffredin - a'r cwbwl oherwydd deddf am hela cadnoi.

Wel wir, beth nesa gwedwch.

Mae'r lobi o blaid hela yn dadlau fod pethau amgenach gan y llywodraeth i boeni amdano na hela - megis Irac, y wasanaeth iechyd, addysg ayb. Os felly, yna yn sicr mae rhain yn bethau y dylai'r lobi o blaid hela boeni amdan yn ogystal. Y cwestwin yw tybed a welwn ni'r bobl oedd yn Parlaiment Square yn gorymdeithio drwy Llundain pam fydd y llywodraeth am fomio miloedd o bobl diniwed y tro nesaf? Dyna her.

Ond i fod yn fwy difrifol, mae'n rhaid i mi ddangos rhuddyn o gydymdeimlad at y protestwyr o blaid hela.

Yn bersonol reoddwn i'n cyd-fynd i raddau helaeth iawn a'r Middle Way Group.

Roe'n nhw'n cefnogi cynnig Alun Michael, y gweinidog a chyfrifoldeb dros y mater, sef caniayau hela o dan drwydded.

Mae hyn yn gwneud synnwyr llwyr. Os yw ffermwyr yn gallu prfoi yr angen am helfa yna byddan nhw'n cael eu trwyddedi i gynnal helfa yno. Mae hyn yn gwneud synnwyr yn enwedig mewn ardaloedd mynyddog twristaidd fel Cymru, lle na fyddai siawns o gael pelets neu fwled strae. Mae hefyd yn golygu fod hela yn weithred o anghenrhaid, ac nid yn weithred o hwyl (mater arall yw hi os yw rhywun sy'n gwneud y weithred o anghenrhaid am eu bont yn mwynhau). Mae cynsail amlwg i hyn. Yr hyn yr ydym yn wneud yn y gymdeithas orllewinol, oleia, pan yn wynebu 'vermin' a 'pests' yw eu lladd. Rhaid ond edrych ar lygod ffyrnig, cockroaches, cynrhon ayb. Mae cadno yn aml iawn yn cwympo i fewn i'r categori yma.

Beth sydd wedi nghythruddo i serch hynny yw sut fod y ddadl wedi gallu mynd o'r lefel resymegol yma?

Cafodd yr Aelodau Seneddol Llafur ddigon o gyfleon i fynychu'r dadleuon yn San Steffan a chlywed rhesymau - nid dim ond 'dadl' - gan bobl llawer mwy addysgiedig ar y pwnc. Ond eto fe ddewison nhw ei wrthod. Mae'r Llywodraeth Lafur yma yn cael ei chydnabod fel y llywodraeth gyda'r dealltwriath orau o'r wasg sydd erioed wedi bod, ond eto mae nhw wedi methu'n llwyr a chyfleu bwrdwn cynnig deddf Alun Michael. Methu'n llwyr!

Pam? Sut gyda'r holl adnoddau a'r dealltwriaeth honiedig yma bo nh wedi methu a chyfleu mater gymharol syml.

Ar yr un pryd rwy wedi nghythruddo gyda'r Countryside Alliance a'r ffordd y mae nhw wedi cael nid yn unig rheoli'r agenda ond wedi llywio'r dadleuon i fod yn rhai fwriadol emosiynol - 'y wlad yn erbyn y ddinas', 'ffordd o fyw', 'bywoliaeth' ayb. Petai nhw hefyd wedi taflu eu adnoddau y tu ol i gefnogi cynnig gwreiddiol Alun Michael byddai dim o hyn wedi digwydd. Byddai ffordd o fyw y mwyafrif llethol o helwyr wedi cael eu cadw yn syml gan fod yn angen am helfeydd (oleia yng Nghymru).

Mae hyn, mae arna i ofn, yn drewi, ac yn awgrymu fod gan y ddwy ochr agena cudd. Ar yr un llaw roedd y Llywodraeth (neu Llafur) am wedl diweddu hela doed a ddelo - hyd yn oed fod yna ddadleuon teg o blaid cadw rhai helfeydd, doedd Llafur ddim am wrando ac am ddileu hela. 'Hangover' o ddyddiau brwydrau dosbarth cymdeithasol y tirfeddianwyr yw hyn, a dim arall - brwydyr ydd i bob pwrpas wedi ei hennill ar derfyn y Rhyfel Byd Cyntaf. Mae ei blaenoriaethau nhw yn anghywir. Mae nhw wedi troi eu cefnnau ar egwyddorion sylfaenol megis preifateiddio a mynd i ryfel yn erbyn cyd-ddyn, ond yn cadw at syniadaeth 'arcaic' nad sy'n bodoli.

Ac yna'r 'Countryside Alliance' - ymddengys nad oedd diddordeb ganddyn nhw i gefnogi cynnig Michael. Pam? Fel y soniais mae yna ddadleuon teg i gadw helfeydd yn rhannau helaethaf Cymru. Ond efallai ddim yn Lloegr. Mae'n wybyddus fod rhai helfeydd yn magu cadnoi ermwyn eu hela. Mae 'ranches' preifat agored enfawr Lloegr hefyd yn gallu defnyddio 'lampo' a saethu yn llawer mwy effeithiol. Felly 'blood sport' ydys yn rhannau helaeth o Loegr a dim arall, ac mae nhw'n gwybod hynny ac yn gwybod na fyddant yn cael trwydded. Gan mai'r ffermwyr yma yw arianwyr pennaf y Cuntryside Alliance, roedd y CA am gynnal eu diddordebau hwy.

Yr hyn sy'n anffodus yw mai'r rhai sydd wedi cael eu llyncu i fewn i hyn i gyd yw'r mwyaf anghenus o ran hela, a'r mwyaf 'gullible' o Aelodau Seneddol.



http://www.themiddlewaygroup.org.uk/policies.html

UNDEGTRIpwyntDAU-plys

Mae Llafur newydd gynnal cynhadledd i drafod y Comisiwn Richard.

Yn ol y cyfryngau bu i'r gynhadledd dderbyn cynnig Rhodri Morgan, AC a Phrif Weinidog Cymru, ar Gomisiwn Richard.

Yn fras roedd Comisiwn Richard yn cynnig y dylai'r Cynulliad gael hawliau deddfu llawn, ac hefyd y dylai'r alodau gael eu cynyddu i 80, a phob un yn cael ei ethol trwy drefn PR (cynrychiolaeth gyfranol).

Dywedodd Einharweinix Rhodri Morgan nad oedd e am dderbyn yn llwyr holl argymhellion Richard ai fod yn hytrach am gyflwyno syniad newydd, cyfaddawd sy'n cael ei alw yn 13.2+ (ar ol yr adran berthnasol yn adroddiad Richard).

Nawr gellir deall safbwynt Einharweinix yma. Mae sawl un o fewn y Blaid Lafur yng Nghymru sy'n hollol wrth Gymreig ac yn bendant yn wrth datggnoli. Doedd ond rhaid clywed araith Llew Smith, AS Blaenau Gwent, i weld safbwynt yr adain yma o'r Blaid. Dadleuodd mae llwybyr i lawr y 'separatist root' oedd hyn, a dyna pam fod Dafydd Wigley yn ei gefnogi.

Mae'n rhaid i Einharweinix felly geisio cadw ei blaid yn unedig cyn yr etholiadau cyffredinol ym mis Mai tra ar yr un pryd yn gwthio agenda datganoli ymlaen.

O gadw hyn mewn cof, a dim ond o ystyried hyn gan ddangos rhuddyn o barch at Rhodri Morgan, wy'n cydymdeimlo yn fawr a safbwynt Dafydd Wigley, ac yn teimlo, ar y foment, mai dyna'r llwybyr orau.

Sef yw:
Dywed Comisiwn Richard ei fod yn rhagweld y byddai hyn oll yn dod i ffrwyth erbyn 2011.
Yn gyntaf, mae Cymru wedi bod yn aros 600 mlynedd fel mae hi. Ein bai ni fel dynoliaeth yw ein bod ni'n disgwyl gweld pethau yn digwydd yn rhy fuan - mynnu fod ni yn gweld ffrwyth ein llafur yn syth. Dyw 2011 ddim rhy hwyr. Mae'n gam ar broses hir, ac yn bwysicach fyth yn gam i'r cyfeiriad cywir.

Tan hynny, gallwn ni dderbyn cynnig Rhodri Morgan am ei fod am ennill pleidleiswyr Llafur drosodd i ochr datganoli, a punnai ein bod ni'n lico hynny ai peidio y nhw sy'n dal yr allwedd i punnau fod Cymru am gael eu datganoli ai peidio.

Efallai na fydd Plaid Cymru yn cael y clod haeddianol am wthio'r agenda ymlaen i hyn o beth o. Efallai yn wir y bydd Llafur mewn grym am ddegawdau i ddod. Ond y gwir yw mai agenda y Blaid FYDD hi, ac mae beth sydd yn iawn fydd yn digwydd - does dim gwahaniaeth sut mae'n cael ei wisgo i fyny na phwy sy'n chwythu eu trwmped uchaf eu croch, y ffaith amdani yw ein bod yn mynd i'r cyfeiriad cywir.

Falle fod rhai yn gweld 2011 yn rhy hir, ond y gwir yw rhwng 1997 a 2011 y bydd mwy wedi digwydd i ddatganoli Cymru yn yr 14 mlynedd hynny na beth ddigwyddodd yn y 600 mlynedd cyn hynny.

Nawr falle bydd rhai yn dweud ei fod yn beryglus fy mod i'n datgan hynny gan ei fod yn pandro i bropoganda Llafur. Arwynebol a tila fyddai dadl o'r fath gan ei fod yn diystyrru cyfraniad y mudiad cenedlaethol yn llwyr - ac yn enwedig Plaid Cymru. Byddai dim o hyn wedi digwydd heblaw am fodolaeth a thwf Plaid Cymru.

Na, dyw 13.2+ ddim yn ddelfrydol. Mae'n golygu fod Cymru yn dibynnu ar ewyllys da Lloegr a San Steffan unwaith eto cyn y gallwn ni wneud rhywbeth dros ein hunen. Odi, mae e yn sarhad ar y genedl ein bod yn dal i gael ein trin yn isradd. Ond mae hyn wedi bod yn wir am filenia. Y gwahaniaeth yw ein bod ni wrthi - er yn araf - yn newid y drefn, gam wrth gam.

Dwy ddim yn derbyn y ddadl fod yn rhaid i ni allu cropian cyn cerdded - dadl di-ddim i dawelu lleisiau gwrth ddatganoli Llafur yw hynny. Does dim i ddweud nad ydym ni fel cenedl yn ddigon da i reoli ein hunen nawr. Ond mae'n rhaid i ni ennill ewyllys da pobl Cymru cyn i ni gael hunan reolaeth.

Does dim diben cael hunanreolaeth os, ar ddiwedd y dydd, fod y bobl yn gweld eu hunen fel Saeson neu fel dinasyddion o Loegr. Mae'n rhaid i ni ail adeiladu ein cenedl (os gaf i addasu rywfaint ar chwedl Cynog Dafis).

Os mai trwy gamau bychan megis 13.2+ y mae gwneud hynny yna, 'so be it'.

Serch hynny, alla i ddim derbyn fod yn rhaid i Einharweinix roi addewid am refferendwm ar y mater. Mae hyn, os liciwch chi, yn gam rhy bell yn y cyfaddawdu. Yr unig beth mae hynny'n wneud yw 'fudgeio' popeth ac yn un peth yn gwastraffu amser, ac yn ail yn rhoi amser i wrthwynebwyr datganoli i baratoi eu dadleuon ac adnoddau.

Ystyriwch y peth fel dadl am ryfel. Fod dwy ochr yn cyfaddawdu ond yn raddol yn cyd-fynd, yna mae'n nhw'n cytuno ar ddatrys y peth drwy ryfel. Mae'r ddwy ochr wedyn yn 'entrencho' eu hunen yn eu syniadaeth ac yn paratoi am ryfel gwaedlyd lle nad oes rheswm na man canol - ennill neu cholli yw hi. Dyw hynny ddim yn gwneud dim lles i neb. Bydden well gyda fi fod trafodaethau yn arafu HYD YN OED YN FWY na fod rhyfel cartref ideolegol yn torri mas yng Nghymru eto. Trodd digon y Gymrodorion yn erbyn eu gilydd yn ystod refferendwm '97, oedd wedi creu craith yn y genedl. Craith ddaearyddol hefyd gan fod yna linell pendant ddaearyddol y gellir ei tynnu rhwng Ie a Na. Gall hwn brofi i fod yn niweidiol yn y dyfodol wrth i ni greu y Gymru newydd, gyda Cymry y Dwyrain yn gweld eu teyrngarwch yn gorwedd dros Glawdd Offa.

Rhaid osgoi senario tebyg. Ennill gyda dadl ddeallusol sydd angen, a derbyn fod pobl ag ofn geidwadol afresymol i newid. Mae hi'n broses hir. Yn y pendraw bydd hi'n fwy llesol i ni fel cenedl i baratoi am y 'slog' hir na disgwyl daeargryn gwleidyddol i newid pethau.

Ie i 13.2+ felly, ond refferendwm - na. Lle bod yna gamddealltwriaeth, pe bai yno refferendwm, yna yn naturiol byddwn i'n dadlau o Blaid mwy o rym ac yn anog pobl i ddweud IE, ond hyd yma does dim refferendwm, a 'dwy ddim yn gweld y dylid fod yna un.

'Steady as she goes.'

Ymgyrch y Mis - Darfur, Sudan

Ymgyrch Mis Medi yw i ddatrys y drychuneb sydd yn digwydd yn Darfur, Sudan ar y foment.

Mae miliynnau o bobl wedi cael eu herlyd o'u cartrefi ac yn ddi-gartref yn byw mewn amgylchiadau erchyll gyda bygythiad heintiau a diffyg dwr a maeth yn mynd yn waeth o ddydd i ddydd.

Mae i'r holl hanes gefndir cymhleth iawn, ond gyda bod miliynnau o bobl yn blant ac yn henoed hefyd, yn wynebu marwolaeth a dioddefaint, mae'n rhaid gweithredu a gwneud rhywbeth.

Gellir cael cefndir yma ar Crisis Web (International Crisis Group, y Cenhedloedd Unedig).

Mae yna ddwy nod i'r ymgyrch yma felly.

Un yw i gynorthwyo ar fyrder, a'r ffordd rhwydda o wneud hyn yw i gyfrannu'n arianol (gyda Medecins Sans Frontieres yma).

Yn ail, a'r pwysica yn y tymor hir yw ymgyrchu i gael llywodraethau'r byd a'r Cenhedloedd Unedig i weithredu a dwyn pwysau ar lywodraeth Sudan i beidio a chefnogi'r Janjaweed ac i anelu i gael canlyniad positif drwy drafodaeth a heddwch.

Mae Amnest Rhyngwladol yn cynnig syniadau da am hyn yma , hefyd ar y Blog yma fe ffeindiwch chi linc i wefan i ddanfon ffacs at eich Aelod Seneddol a rhifau cyswllt eich Aelod Seneddol, Aelod Cynulliad, Aelod Seneddol Ewropeaidd a Llywodraeth Leol - gallant oll gyfrannu yn yr ymgyrch i ddatrys trallod Sudan.

Unwaith eto, mae hyn yn ymgyrch y dylem ni oll geisio wneud rhywbeth - mae pob peth bach y gallwn ni ei wneud am fod o fydd.

bwrddyriaithgate

Wel, mae controfersi Bwrdd yr Iaith yn dal i rygni ymlaen - a da o beth yw hynny!

I chwi sydd ddim yn gwybod, nol ddechrau Awst roedd y Cynulliad yn apwynti cadeirydd newydd i Fwrdd yr Iaith Gymraeg - swydd deuddydd yr wythnos am £31,000.

Llafurwr oedd yn y swydd, Rhodri Williams, ond mae e wedi symud ymlaen i OFCOM.

Beth bynnag mae pryder afresymol y Blaid Lafur am berthynas y Gymraeg a chendelaetholdeb, a fod Plaid Cymru yn dal monopoli ar faterion yn ymwneud a'r iaith, a fod polisiau Llafur yn eithriadol o wan parthed datblygu, cynnal a chadw'r iaith, yn gadael y Blaid Lafur, a bellach yn fwy difrifol y Llywodraeth Lafur, yn agored i gael eu beirniadu. Yn hynny o beth mae nhw'n despret i gadw rheolaeth o Fwrdd yr Iaith. Dyn nhw ddim yn rhy awyddus i gael Bwrdd y mae'n nhw'n tybio sydd yn naturiol Bleidiol (h.y. Plaid Cymru) yn ei beirniadu yn gyson am eu diffygion a methianau.

Roedd yn rhaid - ar bob cyfri - sicrhau mae rhywun oedd oliea a yn cydymdeimlo a Llafur oedd yn cael y swydd eto.

Beth bynnag, aethpwyd ati i ffurfio panel penodi - traws bleidiol. Y bwriad oedd eu bod nhw yn cynnal cyfweliadau ac yn eu marcio gan rhoi nodiadau i gyfiawnhau y marciau. Penodwyd menyw o'r enw Meri Huws i'r swydd gyda Alun Pugh (Gweinidog Diwylliant, Chwaraeon a'r Iaith Gymraeg) yn amlwg wrth ei fodd.

Ond byr hoedlog oedd y llawenydd. O fewn dim fe gwynodd Aelod Cynulliad Plaid Cymru - oedd ar y panel apwyntio - fod y person anghywir wedi cael ei benodi. Dywedodd fod ymgeisydd arall wedi cael 7pwynt a hanner yn fwy na Meri Huws. Aeth y sgandal ymhellach, dywedodd fod Alun Pugh mewn gwirionedd wedi ysgrifennu nodiadau am Meri Huws yn unig, gan beidio a gwneud nodiadau ar gyfer gweddill yr ymgeiswyr. Taflwyd y cyhuddiad mae croniistiaeth oedd hyn am fod Meri Huws...weit ffor it... yn aelod o'r Blaid Lafur!

Wel dyna i ni sioc.

Serch hynny, erbyn heddwi mae'r sgandal wedi mynd yn fwy. Mae'n debyg fod Meri Huws wedi gadael eu gwr dair mlynedd yn ol i gael affer gyda rhyw syrtein Andrew Davies AC (Aelod Cynulliad Llafur a Gweinidog Datblygu Economaidd a Thrafnidiaeth).

Mae hyn oll yn drewi ac mae'n warthus.

Dylai Alun Pugh cael y sach, neu oleia yr asgwrn cefn a hunanbarch i ymddiswyddo am hyn. Dylai Rhodri Morgan hefyd ymddiheurio i'r genedl fod ei gabinet a'r safle a roddir i aelodau cabinet yn cael ei gamddefnyddio i sicrhau fod agenda pleidiol Llafur yn cael ei wthio mewn rol lle na ddylai gwleidyddiaeth bleidiol fynd yn agos ato. Mae dyfodol yr iaith yn amgenach ac yn bwysicach nag unrhyw blaid wleidyddol. Llafur yw'r unig blaid sydd yn gwrthod derbyn hynny ac yn ei drin a dirmyg a sarhad iw ddefnyddio fel teclyn gwleidyddol - a hynny yn unig pan eu bod nhw, yn gyndyn, yn cydnabod bodolaeth yr iaith.

Ysgrifennwch lythyr at Rhodri Morgan yn mynnu diswyddiad Alun Pugh o'r cabinet.

Mae'n siwr y bydd e'n ymateb trwy ddweud fod ymchwiliad yn cael ei gynnal, ond esgus a thechneg yw hn (un sydd yn cael ei ddefnyddio yn aml gan Llafur) i brynnu amser a gobeithio y bydd y mater yn cael ei anghofio yn y cyfamser.

Gwarthus.

Palestiniaid eithafol yn bomio Israel

Ymddengys fel petai eithafwyr Palesteinaidd wedi dechrau bomio yn Israel eto yn dilyn pum mis o frwydro mewnol. Mae'n nhw'n honni mai mewn ymateb i lofruddiaeth y llywodraeth Israeli i arweinwyr Hamas ddechrau eleni yw hyn.

Mae'n drist iawn gweld fod lladd wedi ail ddechrau yno o du Palesteina.

Neges fer yw hon serch hynny i groesawi un o'r ychydig ddatganiadau call yr wyf wedi glywed oddi wrth Yasser Arafat ers tro byd.

The Palestinian interest requires a stop to harming all civilians so as not to give Israel a pretext to continue its agression against our people.

Ac meddai'r Prif Weinidog Palesteinaidd:

Killing civilians, whether from the Palestinian side or the Israeli side, will achieve nothing except hatred and more enmity and therefore we condemn that strongly.

Wy ddim yn credu fod y datganiadau yma - yn enwedig un Arafat - wedi cael hanner digon o sylw.

Dylai pawb eisiau gweld y Dwyrain Canol yn gweithredu tuag at ddatrysiad heddychlon i'r drafferth yno. Gyda bod gymaint o hanes i'r trafferthion, ymddengys yn rhesymegol i ddisgwyl y gellir gweithredu i gael dwy bobloedd yn byw ochr yn ochr - y 'two state solution'.

Mae Arafat hyd nes yn ddiweddar wedi bod yn cynrychioli yr elfennau mwyaf eithafol ym Mhalesteina, dyna pam, felly, bod ei ddatganiad mor holl bwysig.

Nid ydyw o ddiddordeb i'r elfennau mwyaf eithafol ym Mhalesteina na Israel i gael heddwch yno am y byddai hyn yn arwain, yn anatod, at y 'two state solution'. Mae'r Palesteiniaid mwyaf eithafol yn datgan yn groch eu bod nhw am ddiddymu Israel yn llwyr ac adfeddianu'r holl dir yno, a'r Israelis mwyaf eithafol yn dweud yr un peth am Balesteina. Nid ydyw, felly, o ddiddordeb iddynt i weithio am fan canol. Mae Arafat, fel y soniais sydd wedi bod yn cynrychioli elfennau eithafol Palesteina, nawr yn datgan - i bob pwrpas - eto, ei fod yn barod i weithio i gyrraedd sefyllfa lle gall Israelis a Phalesteiniaid fyw ochr wrth ochr.

Da iawn Arafat yn hyn o beth. Mae'n bwysig i'r cynrychiolwyr rhyngwladol gydnabod hyn.